Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων
Τι είναι η Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων;
Κατά κανόνα, η αρτηριοπάθεια κάτω άκρων ή περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια εμφανίζεται όταν αναπτύσσεται αθηρωματική πλάκα στο τοίχωμα των αρτηριών που τροφοδοτούν τα κάτω άκρα με αίμα. Αυτές οι αρτηρίες είναι η αορτή, οι μηριαίες αρτηρίες (κοινή αρτηρία, εν τω βάθει αρτηρία και αρτηρία επιπολής), οι λαγόνιες αρτηρίες (κοινή αρτηρία, έσω και έξω λαγόνιος αρτηρία), οι κνημιαίες και οι ιγνυακές αρτηρίες. Με την αθηρωμάτωση προκαλείται στένωση ή απόφραξη των αρτηριών και μειώνεται η ροή του αίματος, με αποτέλεσμα να μην πηγαίνουν οι απαραίτητες θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο που χρειάζεται στα κάτω άκρα ο οργανισμός. Η αθηρωματική πλάκα αναπτύσσεται με σταδιακό τρόπο και συσσωρεύει λιπίδια, αιμοπετάλια, ινώδη ιστό και ασβέστιο στο αρτηριακό τοίχωμα.
Στάδια κατά την κατάταξη Fontaine
Στάδια κατά την κατάταξη Fontaine
1
Στάδιο 1 - Ασυμπτωματικό Στο πρώτο στάδιο, ο ασθενής δεν παρουσιάζει κάποιο σύμπτωμα. Υπάρχει μείωση στον σφυρο-βραχιόνιο δείκτη και απώλεια στις περιφερικές σφύξεις στη φυσική εξέταση.
2
Στάδιο 2 - Διαλείπουσα Χωλότητα 2α: Χωλότητα για απόσταση βαδίσματος μεγαλύτερη από 200 μέτρα. 2β: Χωλότητα για απόσταση βαδίσματος μικρότερη από 200 μέτρα. Για να εκτιμηθεί καλύτερα η απόσταση βαδίσματος, γίνεται σε κυλιόμενο τάπητα, ο οποίος έχει σταθερή κλίση και ταχύτητα 3,2 χιλιόμετρα την ώρα.
3
Στάδιο 3 - Ισχαιμικό Άλγος Ηρεμίας
4
Στάδιο 4 - Απώλεια Ιστού, Ισχαιμικά Έλκη και Γάγγραινα
1
Στάδιο 2 - Διαλείπουσα Χωλότητα 2α: Χωλότητα για απόσταση βαδίσματος μεγαλύτερη από 200 μέτρα. 2β: Χωλότητα για απόσταση βαδίσματος μικρότερη από 200 μέτρα. Για να εκτιμηθεί καλύτερα η απόσταση βαδίσματος, γίνεται σε κυλιόμενο τάπητα, ο οποίος έχει σταθερή κλίση και ταχύτητα 3,2 χιλιόμετρα την ώρα.
3
Στάδιο 4 - Απώλεια Ιστού, Ισχαιμικά Έλκη και Γάγγραινα
Στάδιο 1 - Ασυμπτωματικό Στο πρώτο στάδιο, ο ασθενής δεν παρουσιάζει κάποιο σύμπτωμα. Υπάρχει μείωση στον σφυρο-βραχιόνιο δείκτη και απώλεια στις περιφερικές σφύξεις στη φυσική εξέταση.
2
Στάδιο 3 - Ισχαιμικό Άλγος Ηρεμίας
4
Σφυρο-βραχιόνιος δείκτης και μέτρησή του
Η αρτηριακή πίεση στα σφυρά μετράται με ένα απλό πιεσόμετρο και έναν ειδικό ηχοβολέα Doppler. Ο σφυρο-βραχιόνιος δείκτης (ΣΦΔ ως συντομογραφία) είναι το αποτέλεσμα της σύγκρισης της αρτηριακής πίεσης στα σφυρά με την αρτηριακή πίεση στο βραχίονα. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως σε ασθενείς που κάνουν αιμοκάθαρση για χρόνια ή σε ασθενείς που έχουν διαβήτη, είναι πιθανόν οι αρτηρίες να παρουσιάσουν σοβαρές αποτιτανώσεις και να είναι ασυμπίεστες, με αποτέλεσμα το πιεσόμετρο να δίνει ψευδείς αυξημένες τιμές στον ΣΦΔ. Οι τιμές που μπορεί να λάβει ο ΣΦΔ είναι οι εξής:
1
Ο ΣΦΔ να είναι από 1 έως 1,2: Είναι φυσιολογικός.
3
Ο ΣΦΔ να είναι μικρότερος από 0,41: Ο ασθενής έχει σοβαρή αρτηριοπάθεια αντίστοιχη συνήθως με το στάδιο της κρίσιμης ισχαιμίας.
Ο ΣΦΔ να είναι μεγαλύτερος από 1,2: Οι αρτηρίες είναι ασυμπίεστες.
2
Ο ΣΦΔ να είναι από 0,41 έως 0,9: Ο ασθενής έχει αρτηριοπάθεια, η οποία αντιστοιχεί συνήθως με το στάδιο της διαλείπουσας χωλότητας.
4
1
Ο ΣΦΔ να είναι μεγαλύτερος από 1,2: Οι αρτηρίες είναι ασυμπίεστες.
2
Ο ΣΦΔ να είναι από 1 έως 1,2: Είναι φυσιολογικός.
3
Ο ΣΦΔ να είναι από 0,41 έως 0,9: Ο ασθενής έχει αρτηριοπάθεια, η οποία αντιστοιχεί συνήθως με το στάδιο της διαλείπουσας χωλότητας.
4
Ο ΣΦΔ να είναι μικρότερος από 0,41: Ο ασθενής έχει σοβαρή αρτηριοπάθεια αντίστοιχη συνήθως με το στάδιο της κρίσιμης ισχαιμίας.
Ποιοι τρόποι επεμβατικής θεραπείας υπάρχουν;
Με βάση τις αρτηριακές βλάβες (σημείο, έκταση) ενός ασθενή, καθώς και το ιστορικό και τη συμπτωματολογία του, ο έμπειρος και εξειδικευμένος Αγγειοχειρουργός Dr. Λυμπερόπουλος Λάμπρος επιλέγει την κατάλληλη μέθοδο επεμβατικής θεραπείας από τις παρακάτω δύο:
1
Ενδοαυλική (ενδαγγειακή) θεραπεία. Μέσα από τη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας και της αποκτηθείσας εμπειρίας των τελευταίων χρόνων, μπορεί να γίνει η αντιμετώπιση των στενώσεων και των αποφράξεων μεγάλων και πολύ μικρών αρτηριών μέσω ενδοαυλικής θεραπείας, η οποία έχει πολύ καλά αποτελέσματα.
2
Αρτηριακή παράκαμψη (bypass). Πρόκειται για μία εγχείρηση, κατά την οποία ένα μόσχευμα (φλεβικό ή συνθετικό) τοποθετείται πριν και μετά το αποφραγμένο τμήμα της αρτηρίας, προκειμένου το τμήμα αυτό να παρακάμπτεται.
1
Αρτηριακή παράκαμψη (bypass). Πρόκειται για μία εγχείρηση, κατά την οποία ένα μόσχευμα (φλεβικό ή συνθετικό) τοποθετείται πριν και μετά το αποφραγμένο τμήμα της αρτηρίας, προκειμένου το τμήμα αυτό να παρακάμπτεται.
Ενδοαυλική (ενδαγγειακή) θεραπεία. Μέσα από τη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας και της αποκτηθείσας εμπειρίας των τελευταίων χρόνων, μπορεί να γίνει η αντιμετώπιση των στενώσεων και των αποφράξεων μεγάλων και πολύ μικρών αρτηριών μέσω ενδοαυλικής θεραπείας, η οποία έχει πολύ καλά αποτελέσματα.
2
Τι Πρέπει να Γνωρίζετε για την Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων;
1 Παράγοντες κινδύνου
Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων: Παράγοντες κινδύνου
Η βασική αιτία της περιφερικής αρτηριοπάθειας αποτελεί η αθηροσκλήρυνση, η οποία έχει ως συνέπεια τη βαθμιαία απόφραξη στη ροή του αίματος. Οι παράγοντες κινδύνου σχετικά με την αθηροσκλήρυνση είναι οι εξής:
- Κάπνισμα. Το κάπνισμα παρουσιάζει μεγαλύτερη συσχέτιση με την περιφερική αρτηριοπάθεια σε σχέση με τη στεφανιαία νόσο.
- Υψηλή πίεση, παχυσαρκία, νεφρική ανεπάρκεια, και τριγλυκερίδια ή αυξημένη χοληστερόλη.
- Αυξημένηηλικία. Όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο αυξάνει και ο επιπολασμός της αρτηριοπάθειας των κάτω άκρων.
- Σακχαρώδηςδιαβήτης. Είναι η βασική αιτία της περιφερικής αποφρακτικής αρτηριοπάθειας.
Γενικότερα, όσο πιο πολλούς από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου έχει κάποιος, τόσο πιο πολύ αυξάνεται η πιθανότητα να εμφανίσει περιφερική αρτηριοπάθεια.
2 Συμπτώματα
Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων: Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της αρτηριοπάθειας των κάτω άκρων είναι τα εξής:
- Πόνο ή κράμπα στο βάδισμα(στον γλουτό, στη γάμπα ή στο μηρό). Αυτό το σύμπτωμα εμφανίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις και ο ασθενής υποχρεώνεται να σταματήσει να περπατάει. Μετά από λίγα λεπτά που ο ασθενής αναπαυτεί, ο πόνος φεύγει, όμως, αν ο ασθενής περπατήσει ξανά την ίδια απόσταση, τότε ο πόνος επανεμφανίζεται. Το συγκεκριμένο στάδιο αποτελεί το στάδιο της διαλείπουσας χωλότητας.
- Ενδεχόμενος ισχυρός πόνοςσε πιο προχωρημένα στάδια. Αυτός ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και όταν ο ασθενής είναι ξαπλωμένος (άλγος ηρεμίας). Ακόμη, μπορεί να εμφανιστούν στα κάτω άκρα πληγές που δεν επουλώνονται. Μάλιστα, σε περίπτωση που επιδεινωθούν αυτές οι πληγές, είναι πιθανόν να εξελιχθούν σε γάγγραινα και, αν δεν πραγματοποιηθεί η απαραίτητη θεραπεία, να οδηγήσουν σε απώλεια σκέλους.
3 Επιδημιολογία
Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων: Επιδημιολογία
Καθώς ο πληθυσμός γερνά περισσότερο, η περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στις ανεπτυγμένες χώρες.
Ο ενήλικος πληθυσμός μαζί με τους ασυμπτωματικούς ασθενείς πάσχει από αυτή τη νόσο σε ποσοστό 5-10%. Μάλιστα, το 5-6% του πληθυσμού με ηλικία πάνω των 70 ετών είναι ασθενείς με διαλείπουσα χωλότητα.
Ειδικότερα, εμφανίζονται 1000 νέες περιπτώσεις με επαπειλούμενη απώλεια σκέλους και σοβαρή ισχαιμία το χρόνο ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμό, με βάση στατιστικούς υπολογισμούς σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
4 Εξετάσεις και διάγνωση
Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων: Εξετάσεις και διάγνωση για την επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας
Υπάρχουν τρεις εναλλακτικές εξετάσεις που μπορούν να γίνουν για τη διάγνωση και την ενδεχόμενη θεραπεία της περιφερικής αρτηριοπάθειας:
- Το Triplexή υπερηχογράφημα Duplex. Η συγκεκριμένη εξέταση συνδυάζει την ανάλυση της ροής του αίματος με την υπερηχογραφική απεικόνιση. Αποτελεί την πρώτη εξέταση, η οποία συνήθως χρειάζεται για την αξιολόγηση της αρτηριοπάθειας. Ουσιαστικά, παρέχει πολύ σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ύπαρξη αποφρακτικών βλαβών και την αιμοδυναμική τους σημασία.
- Η αξονικήκαι η μαγνητική αγγειογραφία. Οι συγκεκριμένες εξετάσεις αποτελούν δύο πολύ αποτελεσματικές μεθόδους αγγειακής απεικόνισης, και παρέχουν πληροφορίες για την ύπαρξη αποφρακτικών βλαβών σε όλο το αρτηριακό δέντρο.
- Η αρτηριογραφία. Πρόκειται για μία επεμβατική μέθοδο, η οποία γίνεται συνήθως προεγχειρητικά ή σε περίπτωση ενδαγγειακής θεραπείας.
5 Φαρμακευτική αγωγή και οδηγίες αλλαγής του τρόπου ζωής
Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων: Φαρμακευτική αγωγή και οδηγίες αλλαγής του τρόπου ζωής
Είναι σημαντικό οι ασθενείς με περιφερική αρτηριοπάθεια να τροποποιήσουν τους παράγοντες κινδύνου της αθηρωματικής νόσου και συνδυαστικά να λάβουν φαρμακευτική αγωγή. Ειδικότερα, πρέπει να κάνουν τα εξής:
- Κατά κύριο λόγο,διακοπή του καπνίσματος.
- Έλεγχο της γλυκαιμίας, με την τιμή της να παραμένει κάτω από 7%.
- Μείωση του βάρους του σώματος, σε περίπτωση παχυσαρκίας.
- Έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, ώστε να τη διατηρήσουν κάτω από 140/90.
- Αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία (με ασπιρίνη ή με clopidogrel).
- Υπολιπιδαιμική δίαιτα.
Μάλιστα, η τακτική άσκηση με περπάτημα από 30 έως 60 λεπτά τη μέρα μπορεί να βελτιώσει τη συμπτωματολογία των ασθενών που έχουν διαλείπουσα χωλότητα, διότι βοηθάει στην ανάπτυξη της παράπλευρης κυκλοφορίας.
6 Πότε απαιτείται επεμβατική θεραπεία;
Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων: Πότε απαιτείται επεμβατική θεραπεία;
Η επεμβατική θεραπεία από τον Αγγειοχειρουργό Dr. Λυμπερόπουλο Λάμπρο για την περιφερική αρτηριοπάθεια απαιτείται ειδικότερα σε 2 περιπτώσεις:
- Σε περίπτωσησοβαρής διαλείπουσας χωλότητας μετά από αποτυχία καλά επιτηρούμενου προγράμματος φαρμακευτικής αγωγής και βάδισης (υπάρχει ένδειξη για επαναιμάτωση).
- Σε περίπτωση κρίσιμης ισχαιμίαςστα κάτω άκρα, δηλαδή σε περιπτώσεις άλγους ηρεμίας, ισχαιμικών ελκών ή γάγγραινας.
7 Υπάρχει η διάχυτη αθηρωμάτωση και σε άλλες περιοχές του σώματος;
Αρτηριοπάθεια Κάτω Άκρων: Υπάρχει η διάχυτη αθηρωμάτωση και σε άλλες περιοχές του σώματος;
Η περιφερική αρτηριοπάθεια αποτελεί δείκτη ύπαρξης της διάχυτης αθηρωμάτωσης. Ωστόσο, σύμφωνα με υπολογισμούς, το 60-65% των ασθενών που έχουν αρτηριοπάθεια στα κάτω άκρα, παρουσιάζουν αρτηριακές βλάβες και σε άλλες ανατομικές περιοχές.
Το 30% των ασθενών που έχουν αρτηριοπάθεια στα κάτω άκρα, παρουσιάζουν στένωση των νεφρικών αρτηριών σε ποσοστό πάνω από 50%. Ακόμη, πάνω από το 20% των ασθενών εμφανίζουν σοβαρές αποφρακτικές βλάβες στα στεφανιαία αγγεία. Τέλος, το 10% περίπου των ασθενών εμφανίζουν σημαντική στένωση πάνω από 70% στην έσω καρωτίδα. Επομένως, οι ασθενείς που έχουν την περιφερική αποφρακτική νόσο, είναι απαραίτητο να κάνουν λεπτομερή έλεγχο, ώστε να αποκαλυφθεί αν έχουν τη νόσο και σε άλλα σημεία.
25 Οκτωβρίου 2023